अमेरिकाले हतियार आपूर्ति रोक्यो, रुसी आक्रमणको त्रासमा युक्रेन

काठमाडौं : संयुक्त राज्य अमेरिकाले युक्रेनलाई दिँदै आएको केही महत्त्वपूर्ण हतियार आपूर्तिमा रोक लगाएको छ । यो निर्णयसँगै रुससँग चौथो वर्षदेखि युद्ध लडिरहेको युक्रेनले युद्ध थप लम्बिने र जटिल बन्ने चेतावनी दिएको छ भने रुसले युद्ध चाँडै अन्त्य हुने भन्दै स्वागत गरेको छ ।

मङ्गलवार ह्वाइट हाउसले युक्रेनमा भइरहेको कतिपय हतियारको आपूर्ति रोकिएको पुष्टि गरेको हो । ह्वाइट हाउसकी प्रवक्ता एना केलीका अनुसार, अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयले अन्य देशहरूलाई गरिने सैन्य सहयोगको विस्तृत समीक्षा गरेको र अमेरिकी राष्ट्रिय स्वार्थलाई प्राथमिकतामा राख्दा यो कदम चाल्नुपरेको हो ।

अमेरिकी निर्णयले किएभमा गम्भीर चिन्ता उत्पन्न गरेको छ। युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले दुई देशबीच ‘आपूर्तिका विस्तृत पक्षबारे थप स्पष्टता आवश्यक रहेको’ बताएका छन् । यता, युक्रेनी विदेश मन्त्रालयले कडा प्रतिक्रिया दिँदै कुनै पनि किसिमको ढिलाइले ‘आक्रमणकारी (रुस) लाई शान्ति रोज्नुको साटो युद्ध र आतङ्क मच्चाउन थप प्रोत्साहन मिल्ने’ जनाएको छ ।

युक्रेनले विशेषगरी आफ्नो हवाई प्रतिरक्षा प्रणाली सुदृढ बनाउनुपर्ने आवश्यकतामा जोड दिएको छ । पछिल्लो समय रुसले लगभग हरेक रात युक्रेनी सहरहरूमा क्षेप्यास्त्र र ड्रोनमार्फत भीषण हमला गर्दै आएको छ । गत सप्ताहान्तमा मात्रै युद्ध सुरु भएयताकै सबैभन्दा ठूलो हवाई हमला भएको थियो, जसमा ५०० भन्दा बढी बलिस्टिक तथा क्रुज क्षेप्यास्त्र र ड्रोन प्रहार गरिएका थिए । स्थितिको गम्भीरतालाई लिएर बुधवार किएभस्थित एक वरिष्ठ अमेरिकी कूटनीतिज्ञलाई युक्रेनी विदेश मन्त्रालयमा बोलाएर छलफल गरिएको थियो ।

यद्यपि, युक्रेनको रक्षा मन्त्रालयले भने हतियार आपूर्ति ‘स्थगन वा पुनर्विचार’ बारे अमेरिकाबाट आफूलाई कुनै औपचारिक सूचना प्राप्त नभएको बताएको छ । मन्त्रालयले आक्रमणकारीविरुद्ध निरन्तर र संयुक्त दबाबले मात्र युद्ध अन्त्यको मार्ग खुल्नेमा जोड दिएको छ ।

के-के हतियार रोकिँदैछन् ?
अमेरिकी अधिकारीहरूले कहिलेदेखि र कुन-कुन हतियारको आपूर्ति रोकिने हो भन्नेबारे स्पष्ट पारेका छैनन् । तर, अमेरिकी प्रसारण संस्था एनबीसीले स्रोतहरूलाई उद्धृत गर्दै आपूर्ति रोकिने हतियारहरूमा प्याट्रिअट क्षेप्यास्त्र प्रतिरोधी प्रणाली, हाविट्जर तोपका गोला-बारुद, क्षेप्यास्त्र तथा ग्रिनेड लन्चरहरू पर्न सक्ने जनाएको छ ।

सन् २०२२ को फेब्रुअरीमा रुसले पूर्ण-स्तरीय अतिक्रमण गरेयता अमेरिका युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो सैन्य सहयोगी रहँदै आएको छ । उसले युक्रेनलाई दशौँ अर्ब डलर बराबरको सैन्य सहायता उपलब्ध गराएको छ । यद्यपि, पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प निकट केही अधिकारीहरूले युक्रेनलाई अत्यधिक हतियार दिँदा अमेरिका स्वयंको अस्त्र भण्डार कमजोर बन्दै गएको भन्दै आलोचना गर्दै आएका छन् ।

उता, क्रेम्लीनले अमेरिकी निर्णयको स्वागत गरेको छ । क्रेम्लीनका प्रवक्ता डिमित्री पेस्कोफले भने, ‘युक्रेनमा जति थोरै हतियार आपूर्ति हुन्छ, हाम्रो ‘विशेष सैन्य कारबाही’ उति नै चाँडो समाप्त हुन्छ ।’ यो निर्णय यस्तो समयमा आएको छ जब अमेरिकी राजनीतिमा युक्रेनलाई गरिने सहयोगबारे मतभेद बढ्दो छ