कति दिनसम्म खानु हुन्छ  मुछेको पीठो ?

काठमाडौँ : रोटी वा पराठा बनाउनको लागि हरेक घरमा प्रायः पीठो मुछिन्छ। पिठो मुछेर केही बेर त्यसलाई त्यत्तिकै राखेर मात्रै हामीले यसको प्रयोग गर्छौ । जसो मानिस त सजिलो हुन्छ भनेर पिठो मुछेर फ्रिमा राख्छन् अनि चलाउँछन् र एक वा दुई दिनसम्म प्रयोग गर्छन्। 

तर हामीले पीठो मुछेको केही घण्टा भित्र प्रयोग गर्नुपर्छ, अन्यथा यो बिग्रन सक्छ र स्वास्थ्यलाई हानि पुर्‍याउन सक्छ भन्ने स्वास्थ्य विज्ञहरू विश्वास गर्छन् । तपाईँ पनि धेरै दिनसम्म पीठो प्रयोग गरिरहनुभएको छ भने, यो नराम्रो बानी तुरुन्तै परिवर्तन गर्नुहोस्।

सुख्खा पीठो राम्रोसँग भण्डारण गरियो भने, यो एक वा दुई महिनासम्म राम्रो रहन्छ। पीठो मुछ्दा, हामी त्यसमा पानी थप्छौँ। यस कारणले गर्दा, पीठो ओसिलो हुन्छ र यसको स्व९जीवन कम हुन्छ। तपाईँलाई थाहा पाउँदा अचम्म लाग्नेछ कि मुछिएको पीठो कोठाको तापक्रममा ६ देखि ८ घण्टासम्म मात्र सुरक्षित रहन्छ। यदि यो धेरै तातो छ भने, आटा ३,४ घण्टा भित्र प्रयोग गर्न योग्य हुन्छ। यसपछि, पीठो अमिलो हुन थाल्छ र बिग्रन थाल्छ। मानिसहरूले खराब पीठोबाट रोटी बनाउनु हुँदैन, नत्र यसले गम्भीर स्वास्थ्य जोखिम निम्त्याउन सक्छ।

अब प्रश्न यो छ कि फ्रिजमा राख्दा पीठो कति दिन टिक्छ ? विज्ञहरूका अनुसार मुछेको पीठोलाई फ्रिजमा हावा नछिर्ने कन्टेनरमा राखियो भने २ दिनसम्म सुरक्षित राख्न सकिन्छ। यद्यपि, पहिलो दिनको तुलनामा पछिल्ला दिनहरूमा आटाको बनावट र स्वाद परिवर्तन हुन सक्छ। फ्रिजमा राख्दा पनि, पीठोलाई सुख्खा कपडा वा प्लास्टिकको पानाले छोप्नु महत्त्वपूर्ण छ ताकि ओसिलोपन वा गन्ध भित्र नपरोस्। यदि तपाईंको ठाउँमा बारम्बार बिजुली बन्द हुन्छ र फ्रिज बन्द भइरहन्छ भने, यस्तो अवस्थामा पीठो एक दिनभन्दा बढी टिक्दैन। २४ घण्टा भित्र प्रयोग गर्नु राम्रो हुनेछ।

यी हुन् पीठो बिग्रिएको संकेत 

पीठोबाट अमिलो वा अनौठो गन्ध आउन थाल्यो, कालो वा हरियो दाग, ढुसी वा टाँसिनेपन देखियो भने यो पीठो अब प्रयोग गर्न योग्य छैन भन्ने स्पष्ट संकेत हो। यसबाहेक, यदि पीठो धेरै कडा भयो वा पानी छोड्न थाल्यो भने, यो पनि बिग्रिएको संकेत हो। पीठो मुछेपछि, यदि यसलाई तुरुन्तै प्रयोग गर्न मिल्दैन भने, यसलाई फ्रिजमा राख्नु आवश्यक छ। पीठोमा आवश्यकताभन्दा बढी पानी नथप्नुहोस् र मुछेपछि, यसलाई सफा, सुख्खा कपडा वा प्लास्टिक र्‍यापले राम्रोसँग छोप्नुहोस्। यदि तपाईँ यसलाई लामो समयसम्म भण्डारण गर्न चाहनुहुन्छ भने, पीठोलाई विभिन्न भाँडामा राख्नुहोस् ताकि तपाईँले यसलाई बारम्बार छुनु नपरोस्।

खराब पीठो खाँदा कस्ता समस्याहरू आउन सक्छ ?

डाक्टरहरूका अनुसार बिग्रिएको पीठोमा ढुसी वा ब्याक्टेरिया बढ्न सक्छ, जसले गर्दा खानामा विषाक्तता, पेट दुख्ने, बान्ता वा पखाला लाग्न सक्छ। विशेष गरी गर्मी र वर्षाको मौसममा, मानिसहरूले ताजा पीठो प्रयोग गर्नुपर्छ र बासी पीठोबाट बच्नुपर्छ। यदि पीठो नराम्रो गन्ध आउँछ वा टाँसिने महसुस हुन्छ भने, यसलाई तुरुन्तै फ्याँक्नुपर्छ। याद राख्नुहोस् कि सानो लापरबाहीले तपाईंको स्वास्थ्यलाई ठुलो हानि पुर्‍याउन सक्छ।